Những bệnh tình dục đàn ông thường dễ mắc và cách phòng tránh

Quan hệ tình dục không an toàn có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Dưới đây là những bệnh mà nam giới gặp thường xuyên nhất, kèm giải thích vì sao dễ mắc, biểu hiện khi nhiễm, biến chứng có thể gặp và cách phòng ngừa hiệu quả.

Tại sao đàn ông dễ mắc bệnh tình dục?

Có vài lý do khiến nam giới dễ mắc hoặc dễ bỏ sót các bệnh tình dục:

• Nhiều bệnh không có triệu chứng ở nam (đặc biệt chlamydia), nên họ vẫn lây cho bạn tình mà không biết.

• Niệu đạo phơi nhiễm trực tiếp khi quan hệ, đặc biệt là giao hợp qua đường âm đạo/miệng/ hậu môn, nên vi khuẩn/virus dễ xâm nhập.

• Thói quen chăm sóc sức khỏe: nam giới ít đi khám sức khỏe định kỳ hơn phụ nữ, do đó chậm phát hiện và điều trị.

• Hành vi rủi ro như quan hệ không dùng bao cao su, nhiều bạn tình, quan hệ tình dục bằng miệng/hậu môn không bảo vệ, dùng chung sextoy không vệ sinh.

• Quan hệ đồng giới nam (MSM) có nguy cơ cao hơn cho một số STIs (ví dụ HIV, lậu, HPV) do tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc trực tràng, nơi dễ tổn thương.

Cùng điểm qua các bệnh tình dục mà cánh mày râu thường mắc phải để chủ động có biện pháp phòng tránh hoặc điều trị phù hợp.

1. Lậu (Gonorrhea)

Bệnh lậu do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae, lây qua dịch tiết sinh dục. Quan hệ không dùng bao cao su — cả giao hợp âm đạo, hậu môn lẫn quan hệ bằng miệng — đều có thể truyền bệnh.

Triệu chứng ở nam: tiểu rắt/đau khi tiểu, ra mủ vàng/ xanh từ niệu đạo, đau tinh hoàn (hiếm hơn), đôi khi đau họng (sau oral sex) hoặc đau/ chảy mủ hậu môn (sau quan hệ hậu môn).

Biến chứng nếu không điều trị: viêm tuyến tiền liệt, viêm ống dẫn tinh, vô sinh, tăng nguy cơ lây/nhiễm HIV.

Phòng tránh: dùng bao cao su đúng cách, xét nghiệm khi có triệu chứng hoặc sau quan hệ không an toàn, thông báo bạn tình để cùng xét nghiệm và điều trị.

Dấu hiệu của bệnh lậu

2. Chlamydia

Do vi khuẩn Chlamydia trachomatis. Rất hay “lặng lẽ” vì thường không có triệu chứng ở nhiều người.

Triệu chứng: nếu có, giống lậu: tiểu rát, tiết dịch nhẹ, đau bìu, đau tinh hoàn. Có thể viêm niệu đạo hoặc viêm tuyến tiền liệt.

Biến chứng: viêm ống dẫn tinh, vô sinh, lây lan cho bạn tình, tăng nguy cơ HIV.

Phòng tránh: xét nghiệm bằng phương pháp hiện đại (NAAT) khi nghi ngờ, dùng bao cao su, điều trị sớm với kháng sinh theo chỉ dẫn bác sĩ.

Xem thêm: Quan hệ tình dục không an toàn sau bao lâu thì nên xét nghiệm STDs?

3. Mụn rộp sinh dục (Herpes – HSV)

Do virus HSV-1 hoặc HSV-2. Lây qua tiếp xúc trực tiếp với tổn thương hoặc dịch tiết (kể cả khi không có vết loét rõ ràng).

Triệu chứng: vết phồng rộp, mụn nước đau rát ở dương vật, bìu, quanh hậu môn hoặc miệng; kèm sốt, mệt mỏi lần đầu. Virus tồn tại suốt đời, có thể tái phát.

Biến chứng: đau nhiều trong đợt bùng phát; nếu lây cho bạn tình, ảnh hưởng tâm lý; ở người suy giảm miễn dịch có thể nặng hơn.

Phòng tránh: tránh quan hệ khi có vết loét, dùng bao cao su giảm rủi ro (nhưng không loại trừ hoàn toàn vì nhiều vùng da không được che), điều trị theo chỉ định bác sĩ để giảm tần suất tái phát, thông báo bạn tình.

4. Sùi mào gà (HPV) là bệnh tình dục nam giới dễ mắc

HPV lây qua tiếp xúc da-niêm mạc. Một số chủng gây mụn cóc sinh dục (condyloma), một số chủng nguy cơ gây ung thư (hậu môn, dương vật, họng).

Triệu chứng: mụn thịt nhỏ, u nhú sinh dục, có thể rất nhẹ hoặc không thấy gì.

Biến chứng: một vài chủng HPV có thể tiến tới ung thư nếu nhiễm kéo dài (đặc biệt ở hậu môn, dương vật, họng).

Phòng tránh: tiêm vaccine HPV cho nam (khi được khuyến nghị), dùng bao cao su làm giảm rủi ro nhưng không bảo vệ hoàn toàn vì vùng da hở; xét nghiệm và điều trị mụn cóc khi cần.

Các giai đoạn bệnh sui mào gà ở nam giới

5. Giang mai (Syphilis)

Do Treponema pallidum, lây qua tiếp xúc với vết loét. Những vết loét ban đầu thường không đau, dễ bị bỏ qua.

Triệu chứng: giai đoạn 1: vết loét không đau ở bộ phận sinh dục/miệng; giai đoạn 2: phát ban lan rộng, sốt; nếu không điều trị, tiến triển thành giai đoạn muộn với tổn thương tim mạch, thần kinh.

Biến chứng: tổn thương nặng hệ tim mạch, thần kinh, có thể đe dọa tính mạng ở giai đoạn muộn.

Phòng tránh: dùng bao cao su, xét nghiệm máu định kỳ khi có rủi ro, điều trị sớm bằng kháng sinh theo y lệnh.

6. HIV (virus suy giảm miễn dịch ở người)

HIV lây qua dịch tiết sinh dục và máu. Ung thư lậu, chlamydia hoặc các vết loét làm tăng nguy cơ lây HIV.

Triệu chứng: giai đoạn cấp tính có thể giống cúm (sốt, đau họng, mệt mỏi); sau đó bệnh tiến triển thầm lặng trong nhiều năm trước khi suy giảm miễn dịch xuất hiện.

Biến chứng: nếu không điều trị, biến thành AIDS, dễ nhiễm các bệnh cơ hội.

Phòng tránh: dùng bao cao su, PrEP (dự phòng trước phơi nhiễm) cho người có nguy cơ cao theo chỉ định bác sĩ, không dùng chung kim tiêm, làm xét nghiệm định kỳ, nếu dương tính cần điều trị ARV ngay để ức chế virus.

Triệu chứng nhiễm HIV

Các phương pháp chẩn đoán cơ bản

• Xét nghiệm nước tiểu/ tăm bông niệu đạo: phát hiện lậu, chlamydia.

• Xét nghiệm máu: phát hiện HIV, giang mai; kháng thể/kháng nguyên.

• Khám lâm sàng: phát hiện mụn rộp, sùi mào gà.

• Xét nghiệm mẫu họng/hậu môn nếu có quan hệ bằng miệng/hậu môn.

Luôn đi khám bác sĩ chuyên môn để được chỉ định xét nghiệm phù hợp — không tự chẩn đoán hoặc trì hoãn điều trị.

Khi nào cần đi khám ngay?

• Tiểu rát, chảy mủ hoặc tiết dịch bất thường từ dương vật.

• Sốt kèm tổn thương sinh dục (mụn nước/loét).

• Đau tinh hoàn, đau vùng chậu, chảy máu bất thường.

• Sau quan hệ không an toàn và lo lắng về phơi nhiễm (hãy đi xét nghiệm càng sớm càng tốt).

Xem thêm: 5 Loại Bệnh Lây Qua Đường Tình Dục Phổ Biến Nhất và Cách Phòng Tránh

Cách phòng tránh hiệu quả (thực tế và dễ áp dụng)

• Dùng bao cao su đúng cách cho mọi lần quan hệ tình dục penetrative (âm đạo/ hậu môn) — đây là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất.

• Giảm số lượng bạn tình, xây dựng quan hệ một vợ một chồng có xét nghiệm nếu muốn an toàn hơn.

• Xét nghiệm định kỳ: nếu bạn có nhiều bạn tình, quan hệ tình dục không an toàn hoặc là MSM, nên xét nghiệm 3–6 tháng/lần theo nguy cơ; những người ít rủi ro vẫn nên kiểm tra ít nhất 1 năm/lần. (Tham khảo hướng dẫn y tế địa phương).

• Tiêm vaccine: HPV và viêm gan B có vắc xin — hãy tiêm nếu chưa có.

• Không dùng chung sextoy; nếu dùng chung thì che bằng bao cao su và thay/khử trùng giữa lần dùng.

• Tránh quan hệ khi có vết loét, mụn nước hoặc triệu chứng bất thường.

• PrEP: cho người có nguy cơ cao để ngăn ngừa HIV, theo chỉ định bác sĩ.

Lưu ý khi sử dụng sextoy

Sextoy là công cụ hữu ích nhưng phải vệ sinh đúng cách: rửa với nước ấm + xà phòng dịu hoặc dung dịch chuyên dụng, lau khô, bảo quản riêng. Với đồ chơi dùng chung giữa bộ phận sinh dục hoặc hậu môn/âm đạo, nên dùng bao cao su che thân đồ chơi và thay giữa người dùng/nhóm cơ quan để ngăn lây nhiễm chéo. Đặc biệt không nên sử dụng chung đồ chơi tình dục với người khác để tránh nguy cơ lây nhiễm bệnh tình dục.

Kết luận

Nhiều STIs ở nam giới dễ phòng hơn là chữa. Điểm mấu chốt: quan hệ an toàn, xét nghiệm định kỳ, tiêm chủng khi có thể, và đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường. Nếu nghi ngờ bị phơi nhiễm, tránh quan hệ cho đến khi kiểm tra/điều trị xong và thông báo cho bạn tình để cùng xét nghiệm — đó là hành động có trách nhiệm.